de Pomerania 4 (Bestiae)

Korrektur und Hilfestellungen bei Übersetzungen für die Schule und das Leben sowie deutsch-lateinische Übersetzungen für Nichtlateiner

Moderatoren: Zythophilus, marcus03, Tiberis, ille ego qui, consus, e-latein: Team

Re: Pomerania et quae in illa terra bestiae reperiuntur

Beitragvon Zythophilus » Sa 8. Jun 2013, 22:13

Leider gibt es vom zweiten Abschnitt keine Abbildung - da findet sich wohl irrtümlich die erste noch einmal - im ersten Posting, sodass man keine genaue Aussage treffen kann. Wenn dort caprae steht, dann könnten Wildziegen gemeint sein. Der Autor könnte sich geirrt haben, indem er caprae statt capreae nahm. Der Autor oder der Setzer könnten sich verschrieben bzw. beim Setzen vertan haben. Unmöglich ist es natürlich auch nicht, dass ohnedies capreae steht, aber nicht gut erkennbar ist.
Zythophilus
Divi filius
 
Beiträge: 17075
Registriert: So 22. Jul 2007, 23:10
Wohnort: ad Vindobonam

Re: Pomerania et quae in illa terra bestiae reperiuntur

Beitragvon Laptop » Sa 8. Jun 2013, 22:23

Zythophilus hat es getroffen, dort steht freilich capreae.
SI·CICERONEM·ÆMVLARIS·VERE·NON·VIVAS (get a life!) OBITER·DICTVM·BREVITAS·DELECTAT (keep it short and simple = kiss)
Benutzeravatar
Laptop
Augustus
 
Beiträge: 5738
Registriert: Sa 12. Mai 2007, 03:38

Re: Pomerania et quae in illa terra bestiae reperiuntur

Beitragvon sinemetu » So 9. Jun 2013, 10:23

Ich habe mal den Fehler verbessert und ein Bild reingestellt ....

Danke für die bisherige Arbeit!
Quaestor sum, quaerere quaerique possum ...
sinemetu
Senator
 
Beiträge: 4476
Registriert: Mo 2. Apr 2012, 18:02

Re: Pomerania et quae in illa terra bestiae reperiuntur

Beitragvon Laptop » So 9. Jun 2013, 13:06

Im ersten Abschnitt folgende Schnitzer:

Ita > in(?)
delitjs > delitijs
Vinae > Vineae
candides > candidum
plerumque > plerunque
Desint > Desunt
plene > plenae (e caudata: Ä™ > ae)
ferri fodine > ferri fodinae
ut montes > et montes
molos > moles
sax > saxo
Epodejugys > Epodejugijs; hier mag eine "ij"-Ligatur vorliegen, die einem "y" ähnlich sieht, zumindest schätze ich das so ein
appelamus > appellamus
Eis > Eiß

Im Druck ist auch anscheinend ein Komma verrutscht, es steht dort
«avellanæ juglandes, nuces»
muß aber lauten
«avellanæ, juglandes nuces» (nux juglans = Walnuß)

Im zweiten Abschnitt folgende Schnitzer:

Haselwurm > Haselwurme
cornuam > cornuum
lacus > lucus
Hispania > Hispaniam
et aedificia > ad aedificia
pinius > pinus
navivera > navifera
incredibile > incredibili
longitudine > longitudo
quattuor > quatuor


Insgesamt etwa so:


ſe in mare exonerans Oſtijs duas efficit inſulas, Uſedomam, in qua olim
Wineta, et Wollinenſẽ, in quâ olim Iulinũ, urbes toto orbe Arctoo famigerabiles.
Præter hæc in Pomeraniâ Plus quam mille minores lacus, unde tanta in il
la piſcium copia, quorum ultra 70. inveniuntur genera, ut hoc genere vix ul
la alia regio cum illâ poſſit contendi.
Anno 1545. prope Eldenam captus eſt Turſio Germanis ein Braunfiſch
24. pedum, tot piſces nondum coctos ſtomacho geſtans ꝗbꝰ tres tonnæ impletæ
et inter illos vivus adhuc eſox longitudine ulnæ. In Dam̃enſi lacu captus eſt hoc
anno acipenſer 346. librarum. In lacu Madduia, qui alluit nobile c¿œ?nobium Kol
batz capiuntur murenæ quĩque ſpithamas adæquantes, quæ induratæ in magnis
habentur delitijs. In lacu recenti hieme ſub glacie piſcantur ingentibus retibus
quæ cum chordis, quibꝰ trahuntur quadrantem milliaris æquant, quibus interdũ
uno tractu piſces capti pro 300. pro 600. pro 900. aliquando etiam pro 1400. flore
nis æſtimati. Quæ piſcium copia eo major cenſenda, quo viliori hic emuntur pre
tio, ubi pro Solido tot ſæpe emuntur, qui 12 convivis ſuffecerint. Qui piſces in ma
ri ſalſo, qui itidem in lacu recenti inveniantur, illorum Catalogum Germanice
adſcriptum videt lector.
Incolæ tempor¿is? Cæſaris dicti Suavi. (quod nomen etiamnum antiquißima quædã
familia nobilis retinet) Semnones, Longobardi, Reudigni, Aviones, Angli, Vari
ni, Eudoces, Suardones, Nuithones, Gothones, Lemovij, Rugij, Sedini, Quorũ nomi
num reliquiæ etiamnũ manent. Gothi, Lobeburgi, Rugiani, Stettini, ut oſtendit,
Clüverius lib. 3 c. 35. Hi populi cum circa annÅ© ChriÅ¿ti 400. in Gallias, HiÅ¿paniam
et Africam penetrarent, et loca illa occuparent. Inde Vandali et Slavi vicißim
Pomeraniam invadentes. Gothos illos ex bellis illis reduces Suos dominos ag
noſcentes, cum illis et relictis Longobardis et Rug¿ij?s variè mixti fuere. Fuere ¿a? Van
dali diverÅ¿ißimorÅ© generum, Heneti, Winiti, Winuli, Wizalbi, WilÅ¿i, TolenÅ¿i, Reda
rij, Luticij, Circipani, Kycini. Horũ jam poſteri illa loca tenentes una voce dicuntur
Pomerani. Tandem poſt multa cum Danis et Polonis et alijs geſta bella circa
Zuletzt geändert von Laptop am Mo 10. Jun 2013, 01:00, insgesamt 1-mal geändert.
SI·CICERONEM·ÆMVLARIS·VERE·NON·VIVAS (get a life!) OBITER·DICTVM·BREVITAS·DELECTAT (keep it short and simple = kiss)
Benutzeravatar
Laptop
Augustus
 
Beiträge: 5738
Registriert: Sa 12. Mai 2007, 03:38

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon sinemetu » So 9. Jun 2013, 17:53

Danke Laptop, für Deine Ausdauer ..... ich hab's emendiert. Hinter Haselwurme steht übrigens eindeutig vocam, obwohl vocant hingehört...???

Ich hatte den Text in Stralsund im Museum geipaddet, ihn nun aber auch im Netz gefunden:

http://archeo.edu.pl/lubinus/11.jpg
Quaestor sum, quaerere quaerique possum ...
sinemetu
Senator
 
Beiträge: 4476
Registriert: Mo 2. Apr 2012, 18:02

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Laptop » Mo 10. Jun 2013, 00:18

Gut, diese alte Karte kann noch nützlich sein, allein schon wegen der Ortsnamen.

Ich habe noch einmal nachgeschaut, da scheint "vocamꝰ" (vocamus) zu stehen, was dann auch vom Sinn her paßt.

Zwei Fragen:
Wieviel Seiten sind es ingesamt?
Kannst du mir alle Scans schicken, an pommerland@TempEmail.net
Danke!
SI·CICERONEM·ÆMVLARIS·VERE·NON·VIVAS (get a life!) OBITER·DICTVM·BREVITAS·DELECTAT (keep it short and simple = kiss)
Benutzeravatar
Laptop
Augustus
 
Beiträge: 5738
Registriert: Sa 12. Mai 2007, 03:38

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon sinemetu » Mo 10. Jun 2013, 08:16

Laptop hat geschrieben:Gut, diese alte Karte kann noch nützlich sein, allein schon wegen der Ortsnamen.



Die Preussen haben ja viele Ortsnamen "preussisiert" z.b. Kummerow - Schwerinsburg, Gneisenau, Scharnhorst, obwohl ja diese Generalsnamen auch vorher Ortsnamen waren, das heutige Bismarck vor dem Grenzübergang Linken nach Stettin z. b. ist als Prismarck eingezeichnet, also immerhin 250 Jahre vor dem Politiker und doch schon ganz ähnlich.
Quaestor sum, quaerere quaerique possum ...
sinemetu
Senator
 
Beiträge: 4476
Registriert: Mo 2. Apr 2012, 18:02

Re: Pomerania et quae in illa terra bestiae reperiuntur

Beitragvon Brakbekl » Sa 22. Jun 2013, 07:55

Laptop hat geschrieben:attagines – wahrscheinlich: Haselhühner. Denn da hier urogallus von tetrao verschieden, kann tetrao, wie meist angegeben, nicht den Auerhahn bezeichnen, sondern wie du schon richtig geschrieben hast das Birkhuhn, vgl. Kirsch «tetrao minor, ein Birkhuhn». Daraus ergibt sich, daß für attagen nur noch die dt. Bezeichnung “Haselhuhn” bleibt.


Das ist möglich Laptop, aber Attagines, solange mir der Stamm und die Bildung, das Wort überhaupt nicht klar ist, und es sich aller Wahrscheinlichkeit nach um jagdbare Vögel handelt, kann es sich auch um eine der südrussischen Steppenvogelart handeln, die ja nachweislich in sog. Invasionsjahren zahlreich bis heuschreckenartig bis nach Deutschland eingefallen sind, z. b. Steppenflughuhn (Syrrhaptes paradoxus)

Der Kleine Pauly schreibt "Attagen - s. Haselhuhn" Das Lemma Haselhunn gibt es aber gar nicht. Der Große Pauli macht dasselbe, führt dann aber im Lemma Hasel nichts weiter aus.

Das Wort scheint auch einen alten Griechen zu bezeichnen:

Bild
fide et virtute famam quaere
Benutzeravatar
Brakbekl
Senator
 
Beiträge: 3264
Registriert: Sa 18. Aug 2007, 15:07

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Laptop » So 23. Jun 2013, 03:17

Hallo Brakbekl! Welche wissenschaftliche Bezeichnung hat die südrussische Steppenvogelart? Und warum sollten die Römer südrussische Steppenvögel essen? Und welche Hinweise hast du darauf?
SI·CICERONEM·ÆMVLARIS·VERE·NON·VIVAS (get a life!) OBITER·DICTVM·BREVITAS·DELECTAT (keep it short and simple = kiss)
Benutzeravatar
Laptop
Augustus
 
Beiträge: 5738
Registriert: Sa 12. Mai 2007, 03:38

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Brakbekl » So 23. Jun 2013, 10:53

Laptop hat geschrieben:Hallo Brakbekl! Welche wissenschaftliche Bezeichnung hat die südrussische Steppenvogelart? Und warum sollten die Römer südrussische Steppenvögel essen? Und welche Hinweise hast du darauf?


http://de.wikipedia.org/wiki/Steppenflughuhn

a: (Syrrhaptes paradoxus)

b: ich finde das Lemma "Attago, attaginis, f - das Haselhuhn" schlicht im Georges nicht. Und ich kann auch keine lat. Bildung erkennen, was ja auch nicht unbedingt sein muß. Vllt ist es ein neueres Wort.
fide et virtute famam quaere
Benutzeravatar
Brakbekl
Senator
 
Beiträge: 3264
Registriert: Sa 18. Aug 2007, 15:07

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Medicus domesticus » So 23. Jun 2013, 11:06

brakbekl hat geschrieben:ich finde das Lemma "Attago, attaginis, f - das Haselhuhn" schlicht im Georges nicht...


Das kannst du so auch nicht finden. Es ist ein griechisches Fremdwort: attagen, attagenis, m. *
kommt vom griechischen ὁ ἀτταγήν, - ῆνος. Plural dann attagenes (griech. ἀτταγῆνες).

* http://www.zeno.org/Georges-1913/A/attagen?hl=attagen
Medicus domesticus
Dominus
 
Beiträge: 7287
Registriert: Di 9. Dez 2008, 11:07

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Brakbekl » So 23. Jun 2013, 12:01

Medicus domesticus hat geschrieben:
brakbekl hat geschrieben:ich finde das Lemma "Attago, attaginis, f - das Haselhuhn" schlicht im Georges nicht...


Das kannst du so auch nicht finden. Es ist ein griechisches Fremdwort: attagen, attagenis, m. *
kommt vom griechischen ὁ ἀτταγήν, - ῆνος. Plural dann attagenes (griech. ἀτταγῆνες).

* http://www.zeno.org/Georges-1913/A/attagen?hl=attagen


Danke Hausarzt! Was heißt denn Attagen, wenn man Haselhuhn mal beiseite läßt? Wer ist Atta, wenn ich es parallel zu Dio-gen-es, dem Gott geborenen lese? Ist das ein Heros?
fide et virtute famam quaere
Benutzeravatar
Brakbekl
Senator
 
Beiträge: 3264
Registriert: Sa 18. Aug 2007, 15:07

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Zythophilus » So 23. Jun 2013, 14:26

Hier findet man eine Erklärung des Namens http://www.zeno.org/Pape-1880/A/%E1%BC% ... E%B6%CF%82
Interessant ist außerdem, dass sich der Akk. gewissermaßen verselbstständigt und das fem. Subst. attagena hervorbringt (cf. Mart. ep. II 37), das die Normalform im klassischen Latein darstellt.
Zythophilus
Divi filius
 
Beiträge: 17075
Registriert: So 22. Jul 2007, 23:10
Wohnort: ad Vindobonam

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Brakbekl » So 23. Jun 2013, 15:47

Zythophilus hat geschrieben:Hier findet man eine Erklärung des Namens http://www.zeno.org/Pape-1880/A/%E1%BC% ... E%B6%CF%82
Interessant ist außerdem, dass sich der Akk. gewissermaßen verselbstständigt und das fem. Subst. attagena hervorbringt (cf. Mart. ep. II 37), das die Normalform im klassischen Latein darstellt.


Danke, Bierfreund ... dort steht ....
ein Wiesenvogel, wahrscheinlich Haselhuhn

Haselhühner sind aber mitnichten Wiesenvögel ... sondern nach Wiki
Das Haselhuhn benötigt unterholzreiche Wälder mit einer vielseitigen Artenzusammensetzung und mit einer reichen horizontalen und vertikalen Gliederung. Gute Haselhuhnbiotope weisen Laubbäume, eine nicht zu dichte Kraut-, Hochstauden- und Zwergstrauchschicht, die Beeren als Nahrung anbieten sowie Dickichte auf. Ungeeignete Habitate sind durchforstete oder dicht geschlossene Altersklassenbestände.


Ich bin selber mit nicht unerheblicher ornithologischer Praxis gesegnet, habe aber mit dem Haselhuhn wegen Nichtvorkommens noch keinen weiteren Kontakt gehabt. Georges spricht von onomatopoetischem Namen. Sounds sind leider nicht abrufbar:

http://ibc.lynxeds.com/species/hazel-gr ... sa-bonasia
fide et virtute famam quaere
Benutzeravatar
Brakbekl
Senator
 
Beiträge: 3264
Registriert: Sa 18. Aug 2007, 15:07

Re: de Pomerania 4 (Bestiae)

Beitragvon Zythophilus » So 23. Jun 2013, 21:51

Beeindruckend ist die Stimme des Tieres nicht gerade http://www.virtual-bird.com/songs/bonasa-bonasia.mp3
Was die Bezeichnung "Wiesenvogel" aus dem Georges betrifft, sollte man nicht so strenge Maßstäbe anlegen. Nennen wir das Haselhuhn eben "Wald- und WIesenvogel"!
Zythophilus
Divi filius
 
Beiträge: 17075
Registriert: So 22. Jul 2007, 23:10
Wohnort: ad Vindobonam

VorherigeNächste

Zurück zu Übersetzungsforum



Wer ist online?

Mitglieder in diesem Forum: Google [Bot] und 32 Gäste